Sunday, June 8, 2014

महिला बेचबिखनको ‘ट्रान्जिट प्वाइन्ट’ बन्दैछ ठमेल

सुनिता दनुवार, अध्यक्ष, शक्ति समूह
               शक्ति समूह मानव तस्करी र महिला बेचबिखनविरुद्ध सक्रिय महिलाहरुको एउटा संस्था हो । शक्ति समूहले महिला बेचबिखनविरुद्ध अभियान चलाएकै कारण एसियाको नोबेल पुरस्कार भनिने रोमन म्यागासेसे पुरस्कार पनि प्राप्त गरिसकेको छ । बेचबिखनमै परेका महिलाहरुले खोलेको विश्वकै पहिलो यो समूहले सन् २००४ देखि हालसम्म बेचबिखनमा परेका ६ सय बढी महिलाको उद्धार गरिसकेको जनाएको छ ।
भारतका दिल्ली, मुम्बईलगायत शहरमा नारकीय जीवन जिउ बाध्य महिलालाई उद्धार गरी यो समूहले नेपालमा पुनःस्थापना गराएको छ । त्यसैगरी बैदेशिक रोजगारीका क्रममा खाडी मुलुकमा यौन तथा शारीरिक शोषणमा परेर फर्काइएका महिलाको हितमा पनि यो संस्थाले काम गर्दै आएको छ । देशभित्रैका डान्सबार, मसाज सेन्टर र अन्य यौनजन्य काममा लगाइएका महिलाहरुको गतिलो साथी बनेको छ शक्ति समूह । शक्ति समूहकी अध्यक्ष सुनिता दनुवारको नेतृत्वमा भएको बेचबिखन प्रभावित महिलाहरुको तेस्रो राष्ट्रिय सम्मेलन बिहीबार सकिएको छ । अध्यक्ष दनुवारसँग सम्मेलनस्थलमा अनलाइनखबरका लागि ज्ञानेन्द्र खड्काले गरेको कुराकानी :sunita-danuwar

यो सम्मेलन केका लागि गर्नुभएको ?
नयाँ संविधानमा बेचविखन प्रभावित आमा र बच्चाको पहिचानसहितको अधिकार लेखिनुपर्छ भनेर यो सम्मेलन गरेका हौं । हाम्रो आवाज संविधानसभामा पुग्नुपर्छ र हाम्रा अधिकार ग्यारेन्टी गराउने गरी यो सम्मेलन गरिएको हो । त्यससँगै बेचबिखन प्रभावित महिलाहरुको समस्यालाई एकीकृत गर्नका लागि यो सम्मेलन गरिएको हो ।
सम्मेलनमा कोको सहभागी भए ?
यो सम्मेलनमा पाँच विकास क्षेत्रमा महिलाहरु सहभागी भएका छन् । यहाँ बेचबिखनबाट प्रभावित, नेपालमै डान्स रेस्टुरेन्ट र मसाज पार्लरमा काम गर्दा यौनजन्य हिंसाबाट पीडित भएका र भारतीय सहरहरुमा यौन व्यसायमा लगाएर र्फकन सफल भएका करिब ३ सय महिलाहरु यो सम्मेलनमा सहभागी छन् ।
सम्मेलनमा कस्ता मानिस सहभागी छन् ?
यसमा समाजमा पुनःस्थापित भएर विहे गरेका पनि हुनुहन्छ । कोही सुरक्षित बासस्थानमा बसिरहनुभएका पनि सहभागी छन् । कोही भने व्यवसाय गर्दै गरेका पनि सहभागी छन् ।
पीडित महिलाहरुले सम्मेलनबाट के अपेक्षा गर्ने ?
यो सम्मेलनलाई हामीले उनीहरुले भोग्नुपरेका समस्याहरु सुन्ने गतिलो माध्यम ठानेका छौं । हामी समाजमा पुनःस्थापित भइसकेकाहरु पनि उनीहरु भन्दा फरक छैनौं भन्ने प्रत्याभूति गराउने हाम्रो प्रयास रहन्छ । कतिपय पीडितहरुलाई आफ्नो पहिचान खुलाएर जाँदा गाउँमा सहयोग गर्ने निकायबारे पनि अलमल छ । त्यसबारे पनि हामी प्रष्ट्याउने कोशिस गर्नेछौं । पीडित महिलाहरुलाई साथ सहयोग दिने अरुपनि संस्थाहरुबारे सकेसम्म जानकारी दिने प्रयास हुनेछ ।
पछिल्लो समय कस्ता महिलाहरु बेचबिखनको जोखिममा कसरी परेका छन् ?
पछिल्लो अवस्था हेर्ने हो भने धेरै महिलाहरु बैदेशिक रोजगारीको नाममा बेचबिखनमा परेका छन् । आन्तरिकरुपमा पनि महिलाहरुको बेचबिखन अत्याधिक छ । काठमाडौंमै ठमेलजस्ता क्षेत्र महिला बेचबिखनका ‘ट्रान्जिट प्वाइन्ट’ बन्दै गएका छन् । ठमेलमा चेलीबेटी जम्मा पारेर कोरिया र चीनसम्म पुर्‍याउने गरेको पाइएको छ । बाहिरी जिल्लाबाट काठमाडौं ल्याएर त्यसपछि अन्यत्र पठाउने गरिएको छ । भारतको गोवाबाट उद्धार गरिएका महिलाहरु लामो समयसम्म ठमेलमा काम गरेका भेटिए ।
ठमेलमा दैनिक ३ हजार कमाइ गरिरहेका महिलालाई भारतमा जाँदा दैनिक ५ हजार भारुसम्म कमाई हुने लोभमा पारेर बेचबिखन गर्ने क्रम बढेको छ । त्यही कारण ठमेल ट्रान्जिटका रुपमा विकसित हुँदै गएको छ ।
मानव बेचबिखन रोक्न सरकारको सहयोग कस्तो छ ?
सरकारी निकायले सहयोग गर्दै नगरेको होइन । तर, सरकारसँग जति स्रोतसाधन छ, त्यो अनुसारको सक्रियता भने छैन । बेचबिखनबाट पीडितका लागि सरकारले पुनःस्थापना गृह पनि चलाएको छ । दक्षिण एसियामै सबैभन्दा पहिले मानव बेचबिखनविरुद्दको कानुन नेपालले लागू गरेको छ । तर, कार्यान्यन भने नेपालकै सबैभन्दा फितलो छ । पुनःस्थापना केन्द्र चलाइएको छ तर आधारभूत मापदण्ड पनि पूरा गरिएको छैन । त्यही कारणले हामीले सरकारी निकायसँग बढीभन्दा बढी सहकार्य गरेर सरकारलाई अझ जिम्मेवार बनाउने कोशिस गरिरहेका छौं । संघ संस्थाले सरकारलाई साथ दिनेमात्र हो, सरकारलाई हामीले बलियो बनाउन सक्नुपर्छ । चेलीबेटी बेचबिखन रोक्ने अभियानमा संस्थाहरुले सरकारलाई साथमात्र दिने हो यो मामिलामा पहलकदमी सरकारले नै लिनुपर्छ । महिलालाई जोखिमयुक्त कामबाट उद्दार गरेर समाजमा लगी पुनःस्थापना गरी बाँच्न पाउने वातावरण बनाउनु सरकारको दायित्व हो ।
महिला बेचबिखनमा पर्नुमा आर्थिक अभावलाई दोष दिइन्छ । यो बाहेक अरु के कारण होलान् ?
मेरो बुझाइमा महिलाहरु यौन हिंसा र बेचबिखनमा पर्नुमा हाम्रो समाजको पितृसत्तात्मक सोच हो । आर्थिक अभाव एउटा कारण हुन सक्ला तर, हाम्रो समाजको पितृसत्तात्मक संरचना यो समस्याको मूल कारण हो ।
पितृसत्तात्मक सोचमा परिवर्तन गरेर महिलालाई पनि समान अधिकार नदिएसम्म यो समस्या समाधान हुन सक्दैन । छोराछोरी जन्मेपछि स्याहार्ने जिम्मा आमालाई मात्र थोपरिन्छ । बाबुलाई पनि उत्तिकै जिम्मेवार बनाउन सक्नुपर्छ । पुरुष र महिला दुई रथका पांग्रा हुन्, एउटा भए चल्दै चल्दैन दुईवटा भए अवश्य चल्छ । सरकारले पनि महिलालाई अवसर दिन स्वरोजगार र माथिल्लो तहमा छात्रवृत्तिको व्यवस्था गर्नसकेमा यो विभेद हट्छ । सैद्दान्तिक ज्ञानसँगै व्यवहारिक ज्ञान दिनसकेमा समस्या समाधान गर्न सकिन्छ ।
बेचबिखनमा पर्ने चेलीहरु कुन् समुदायका बढी छन् ?
बढी मात्रामा जनजाति समुदायक महिला बेचबिखनमा परेका छन् । राणाकालबाटै सिन्धुपाल्चोक, नुवाकोटमा रहेका तामाङ समुदायका महिलालाई दरबारमा ल्याएर धाइ सुसारे राख्ने नाममा शोषण गर्ने काम भएकाले त्यहाँका महिला अहिले पनि बढी बेचबिखनमा परेका छन् । तर, अहिले भने ब्राहृमण, क्षेत्री, जनजाति र दलित सबै समुदायका महिला बेचबिखनमा परेको पाइएको छ ।
शिक्षित चेलीहरु पनि बेचबिखनमा परिरहेका छन् नि ?
यो समस्या पनि व्यवहारिक ज्ञानको अभावले भएको हो । हाम्रोमा शिक्षा प्रणाली नै सैद्धान्तिक ज्ञानमा आधारित छ । व्यवहारिकरुपमा छोराछोरी समान हुन् भन्ने कुरा सिकाइन्न । बेचबिखनबाट जोगिन सचेत हुने उपायबारे ज्ञान नदिँदा शिक्षित महिला पनि बेचिएका हुन् ।
खाडी मुलुकमा जाने महिला पछिल्लो समय बढी यौनजन्य हिंसामा परेका छन् भन्ने सुनिन्छ, यो समस्यालाई कसरी समाधान गर्ने त ?
पहिलो कुरा त सरकारले नै यसलाई सम्बोधन गर्न कानुनी व्यवस्था गर्नुपर्छ । सरकारले उमेर समूह तोकेर खाडी जान महिलाहरुलाई रोक लगाएको छ । नेपालबाट जान नपाएपछि अवसरको खोजीमा जोखिम मोलेर भातर हुँदै गएका छन् । भारतबाट जाने समूहचाँहि सबैभन्दा बढी जोखिममा छ । सरकारले दुई देशबीचको समन्वयमा नयाँ नीति बनाएर यो समस्यालाई तत्काल सम्बोधन गर्न सक्नुपर्छ । महिलाहरुलाई खाडी मुलुकमा जान रोकेर समस्याको समाधान हुन्न । सरकारले कानुनी बाटो तय गरेर बैधानिकरुपमा खाडी पठाउने व्यवस्था गर्नसक्नुपर्छ ।
बेचबिखनमा परेका महिलाहरुको उमेर समूह कस्तो छ ?
नेपालबाट ८ देखि ४५ वर्षसम्मका महिलाहरु बेचबिखनमा परेको अवस्था छ । जुन कुरा साधरण अवस्थामा पत्याउन पनि मुश्किल पर्छ ।
बेचबिखनबाट पीडित महिलाको संख्या कति छ ?
बेचबिखनमा परेका महिलाहरुको एकीन संख्या कोहीसँग पनि छैन । सरकारले पनि तथ्यांक व्यवस्थित गर्न नसकेको अवस्था छ । साथी समूहले सन् २००४ देखि हालसम्म ६ सय बढी महिलाको उद्धार गरिसकेको अवस्था छ । अरु संस्थाले पनि काम गरेका छन् तर कसैसँग पनि तथ्यांक छैन ।
पीडकहरु कस्ता कस्ता छन् ?
उद्धारमा संलग्न हामी भन्दा चार कदम अगाडि दलालहरु छन् । मानव बेचबिखनमा संलग्नहरुको देशभरि सञ्जालै छ । यिनीहरुमा गाउँमा फकाउने एउटा हुन्छ, गाउँबाट काठमाडौंसम्म ल्याउने अर्को, काठमाडौंबाट भारतीय सीमानासम्म पुर्‍याउने फेरि अकर्ेै हुन्छ । बेचबिखनमा संलग्न मुख्य तस्कर भने भारतमा या देश बाहिर बसेको हुन्छ । प्रहरीले समाउँदा गाउँमा फकाउनेमात्र फन्दामा पर्छ । अरु सबै उम्कन्छन् ।
बेचबिखनमा परेर फर्केकाहरुको अवस्था छ ?
बैदेशिक रोजगारमा गएकाहरु ठगिएर आउँदा पनि समाजले स्वीकार्छ । तर, यौनजन्य समस्यामा परेर आएका महिलालाई समाजले स्वीकार्नै मान्दैन । यौनजन्य काममा लागेर फर्केकाहरुलाई बाबुआमाले पनि लानै मान्दैनन् । पुनःस्थापना केन्द्रमै राखेर उनीहरु पन्छिन्छन् । बेचबिखन र देशमै पनि यौनजन्य काममा लगाइएका महिलालाई अहिले पनि समाजले स्वीकार्दैन । समुदायले पनि चेलीहरुलाई नै गलत भएको ठहर्‍याउँछ र समाजमा र्फकनै दिँदैन । समाजमा र्फकन नपाउँदा धेरै महिलालले दुःखको भुक्तमान भोग्न बाध्य छन् ।
- See more at: http://www.onlinekhabar.com/2014/06/207509/#sthash.7vU1JKvI.dpuf

Wednesday, May 7, 2014

रारा…. जहा मन भुल्छ सारा

1
                  लगातार एकहप्तासम्म हिँडेर थकित अवस्थामा रारा पुगेका जर्मनीका क्रोडुला मट्जके रारा ताल छेउमा पुगेपछि सबै थकान हराएको बताउँदै थिइन् । हिड्न नसकेर रारा पुग्नुअघि नै बास बस्ने तयारी गरेकी उनले भनिन् -’अगाडि नै बास बसेको भए, म धेरै पछुताउने थिएँ ।’
क्रोडुला मात्र होईन रारा तालसम्मको गन्तव्य बनाएर गएका जोकोहीले यसरी नै आफ्ना पीडाहरु भुल्ने गरेका छन् । नेपालको सबैभन्दा ठूलो ताल रारा प्राकृतिक रुपमा जति सुन्दरछ, त्यो सुन्दरताको दृश्यावलोकन गर्न उत्तिनै कठिन छ । रारा पुग्नका लागी एकमात्र हवाई माग भएको ताल्चा विमानस्थल अहिले पिच गर्ने कार्य सुरु भएका कारण केही समय बन्द हुँदा जुम्लादेखि तीन दिनको पैदलमार्ग भएर पुग्न सकिन्छ रारा ।
तर जुम्ला सम्म पनि हवाई यातायातको उचित व्यवस्थापन नहुदा समस्या पर्ने गर्दछन् राराका लागि यात्रा तय गर्ने पर्यटकहरु । रारा तालमा नया बर्ष मनाउने सोचका साथ खप्तडदेखि यात्रा गरेका ११ जना विदेशी र ९ जना नेपाली पर्यटक जब बर्षको अन्तिम दिन रारामा बास बस्न पुग्दा सबै आफ्नो थकाई नै विर्सीएका थिए । मसहित केही साथीहरु एक दिन अघि नै पुगेपनि अन्य साथीहरु भने अन्तिम दिनमात्र पुगेका थिए ।
रारामा सूर्य अस्ताउँदा
रारामा सूर्य अस्ताउँदा
                  छिन छिनमा पानी पर्छ छिनमा घाम लाग्छ । छिन छिनमा मौसमम परिवर्तन भईरहने । घाम लागिरहेका बेला राराताल पुगेका धनगढीका आशीष चौधरी एक छिन मै हिँउ परेका देख्दा छक्क परे । उनी मात्र नभएर नभएर रारा पहिलो पटक पुगेकी कास्कीकी सरिता गुरुड पनि जीवनमा पहिलो पटक हिउँ देख्न पाएको भन्दै रमाएकी थिइन् । रारामै नया बर्ष मनाउनका लागी जाने विदेशीहरुका संख्या शुन्य भएपनि नेपाली भने उल्लेखनिय रुपमा दिन प्रतिदिन बढ्दै गएको डाफेँ लजका संचालक गोपल बलमे बताए । नयाँ बर्षको समयमा रारा ताल छेउमा एक मात्र होटल डाफे लजमा बास बस्नका लागी अभाव समेत हुने गर्दछ ।
समुन्द्री सतहबाट २ हजार ९ सय ९० मिटर उचाईमा अवस्थित रारा तालमा विश्वकै दुर्लभ स्नो टाउट प्रजातीको माछा पाईन्छ । रारा तालका पुरा आकृती हेर्न लागी समुन्द्री सतहबाट करिब ४ हजार मिटर उचाईमा अवस्थित मुर्मा टप नै उपयुक्त स्थल हो ।

Saturday, October 19, 2013

निगमको आन्तरिक उडान बन्द

निगमको आन्तरिक उडान बन्द
           
                       काठमाडौं - उडानमा रहेको एकमात्र जहाज पनि थन्किएपछि राष्ट्रिय ध्वजावाहक नेपाल वायुसेवा निगमको आन्तरिक उडान बन्द भएको छ। अब आन्तरिक उडानतर्फ निगम जहाजविहीन भएको छ। निगमले आन्तरिक उडानमा प्रयोग गरिरहेको एकमात्र टि्वनअटर जहाज असोज २७ (दसैं नवमी) बाट 'ग्राउन्डेड' भएपछि मुलुकभित्र हुनुपर्ने उसका सबै उडान बन्द भएका हुन्। जहाजै नभएपछि निगमका आन्तरिक उडानका सबै काउन्टर खालि भएका छन्।
      'उडिरहेको एउटा जहाज ग्राउन्डेड भएपछि सम्पूर्ण आन्तरिक उडान बन्द भएका छन्,' निगमका कर्पोरेट डाइरेक्टर तथा प्रवक्ता गणेशबहादुर चन्दले आइतबार नागरिकसँग भने, 'तर, सीमित अवधिका लागिमात्र हो।'
     निगमसँग हाल बाँकी रहेको ९एन–एबिबी कलसाइनको १९ सिटे टि्वनअटर ग्राउन्डेड भएको हो। यो ४० वर्ष पुरानो जहाज हो। यही जहाजबाट निगमले झन्डै दुई दर्जन आन्तरिक गन्तव्यमा उडान गर्नुपर्ने बाध्यता थियो। निगमसँग रहेका दुईमध्ये एक टि्वनअटर गत जेठ २ गते मुस्ताङको जोमसोममा दुर्घटनाग्रस्त भएको थियो।
एकमात्र टि्वनअटरले अष्टमी (असोज २६) का दिन काठमाडौंबाट विराटनगर, भोजपुर र लामिडाँडा उडान गरेपछि थन्किएको थियो। ती गन्तव्यमा उडान गरेपछि यो जहाजको बायाँ इन्जिनको उडान अवधि सकिएको थियो। यसले केही महिनादेखि पश्चिम क्षेत्रतर्फ एउटा पनि उडान गरेको थिएन।
     निगमले हाल ग्राउन्डेड भएको सहित अन्य दुई जहाजका लागि नयाँ इन्जिन जोहो गर्न नसकेपछि आन्तरिक उडान रोकिएका हुन्। करिब दुई महिनादेखि इन्जिन जोहो गर्ने निगम व्यवस्थापनको प्रयास सफल हुन सकेको छैन। निगमले अमेरिकाको एक कम्पनीबाट दुई तथा भारतको एक कम्पनीबाट चार थान इन्जिन ल्याउन सम्झौता गरिसकेको छ।
निगम व्यवस्थापनले आगामी एक साताभित्र इन्जिन आइपुग्ने दाबी गरेको छ। निगमका प्रवक्ता चन्दका अनुसार इन्जिन साट्नका लागि निगमले जेठ पहिलो साता आह्वान गरेको अन्तर्राष्ट्रिय टेन्डर जितेर भारतको बर्मन एभिएसन प्रालिले चार तथा अमेरिकाको साउथवेस्ट एयर मोटिभ कम्पनीले दुईथान इन्जिन साट्न पाउने भएका थिए।
     'अमेरिकाको साउथवेस्टले एक थान इन्जिन आइतबार पठाइसकेको जानकारी दिएको छ,' चन्दले भने, 'चार दिनजतिमा काठमाडौं आइपुग्छ होला, अनि जडान हुनासाथ टि्वनअटर उडाइहाल्छौं।' बर्मनले भने आगामी शुक्रबार एक थान र त्यसको दुई–तीन दिनपछि अर्को थान दिने उनले जानकारी दिए।
    सम्बद्ध अर्का अधिकारीका अनुसार बर्मनले भदौ तेस्रो साताभित्रै निगमलाई इन्जिन दिने सम्झौता गरेको थियो। त्यसको दुई सातापछि अर्को दिने बताएको थियो। गत असोज १८ भित्र भने साउथवेस्टबाट इन्जिन आइसक्नुपर्ने तालिका थियो।
     इन्जिन साट्नका लागि निगमले जेठ पहिलो साता आह्वान गरेको अन्तर्राष्ट्रिय टेन्डर जितेर बर्मनले चार तथा साउथवेस्टले दुई थान इन्जिन साट्न पाउने भएका थिए। इन्जिन साट्ने भनिए पनि खर्च भने बेहोर्नुपर्छ। ६ थान इन्जिनका लागि निगमले न्यूनतम १५ लाख अमेरिकी डलर (१४ करोड ७० लाख रुपैयाँ) देखि अधिकतम २१ लाख डलर (२० करोड ५८ लाख रुपैयाँ) सम्म खर्च गर्नुपर्ने सम्बद्ध एक अधिकारीले जानकारी दिए।
     उनका अनुसार एउटा इन्जिन साट्न २ लाख ५० हजारदेखि ३ लाख ५० हजार डलर खर्च लाग्छ। भारतीय र अमेरिकी कम्पनीले निगमका इन्जिन लगेर ओभरहल गरिएका इन्जिन दिनेछन्। निगमकै इन्जिन मर्मत गर्न भने उक्त परिमाणबराबरको खर्च लाग्नेछ।
    यसअघि बर्मनले असोज १७ मा एउटा, साउथवेस्टले असोज २० मा एउटा र त्यसको करिब दुई साताभित्र दुवै कम्पनीले एक–एक थान इन्जिन दिने जानकारी गराएका थिए। तर, तोकिएको समयमा इन्जिन नआएपछि निगममा समस्या सुरु भइसकेको थियो।
    आफैंले इन्जिन ओभरहल गर्न ६ देखि आठ महिना लाग्ने भएका कारण निगमले इन्जिन साट्ने योजना ल्याएको थियो। निगमले भने टि्वनअटरका इन्जिन एउटालाई ४ हजार घन्टा उडाएपछि ओभरहल गर्दै आएको छ।
    आन्तरिक उडानबाट थप आम्दानी गर्न निगमले एक दशकदेखि त्रिभुवन विमानस्थलमा ग्राउन्डेडमध्ये दुई टि्वनअटर निजी क्षेत्रको आन्तरिक वायुसेवा कम्पनी तारा एयरलाई भाडामा दिएको छ। तीमध्ये एउटा जहाज दुर्घटनामा परिसकेको छ। सरकारले तोकेको भाडा दरमा उडान गर्नुपर्दा निगमले आन्तरिक उडानमा पर्याप्त आम्दानी गर्न सकेको छैन।
     बाँकी रहेको एकमात्र जहाजलाई दसैंमा उडाउने भनेर निगमले नियमित उडानसमेत नगरी राखेको थियो। जति बढी समय उडायो, त्यत्ति चाँडै इन्जिनको अवधि सकिने भएपछि बाध्य भएर दुई/चार दिन रोक्दै उडाएको थियो। तर, नवमीमा आइपुग्दा जहाजै थन्किन पुग्यो।



कालीगण्डकीमा र्‍याफ्टिङ गर्ने विदेशी बढे............



         बाग्लुङ - कालीगण्डकी नदीमा र्‍याफ्टिङ (जलयात्रा) गर्ने विदेशी पर्यटक पछिल्लो समय बढेका छन्। सात समुन्द्रपारिबाट आएका विदेशीले उच्च बहाव भएको कालीगण्डकीको छालमा सयर गर्न रुचि देखाएका छन्। नदीमा तैरिने ज्याकेट लगाउँदै गरेका जर्मन पर्यटन किन्दिङ निकै उत्साही थिए। 'बिदा मनाउन दस जना नेपाल आएका छौं,' उनले भने, 'बोटिङ गरेर रमाइलो गर्छौं।'
     किन्दिङसहितको टोलीलाइ स्विसा रिभर र्‍याफ्टिङ कम्पनी पोखराले ल्याएको थियो। हिउँद सुरु भएर पानीको बहाव घटेपछि कालीगण्डकी नदीमा र्‍याफ्टिङ गर्ने विदेशी पर्यटकको भीड लागेको छ। तीन दिनका लागि २० जर्मनी र इजरायली नागरिक लिएर आएको स्विसा रिभरका गाइड रवि श्रेष्ठले बताए। 
    अहिले जर्मन, इजरेली, युरोपेली, चिनियाँ र अमेरिकी पर्यटक र्‍याफ्टिङ गरिरहेका छन्। पहिलो पटक नेपाल आएका इजरेली पर्यटक कन्चुङले भिरालो नदीमा पानीको बहावसँगै तैरिँदा आनन्द आउने भएकाले र्‍याफ्टिङ गर्न आएको बताए। 'समुद्रमा डुंगामा सयर गर्नुभन्दा नदीमा रमाइलो लाग्यो,' उनले भने, 'पहिलो ट्रेकिङ र्‍याफ्टिङ गर्न आएको हुँ।'
               नेपालको प्राकृतिक सौन्दर्य र नदीमा पानीका छालसँगै खेलेर बिदा मनाउन विदेशी आउने गरेका छन्। विभिन्न देशका करिब दुई दर्जन पर्यटकलाई लिएर पोखराको रेजिङ रिभर र्‍याफ्टिङ प्रालिका गणेश पुन पनि यहाँ आएका छन्। 'जलयात्राका लागि कालीगण्डकी नदी पर्यटकको गन्तव्य बन्दै गएको छ,' उनले भने।
          कालीगण्डकी नदीमा पानीको छाल, मनोरम दृष्य, झरना, विभिन्न वनस्पती, जलचरको अवलोकन, प्रदूषणरहित हावापानीबाट पर्यटक आकर्षित छन्। पर्यटक असोज, कात्तिक, मंसिर, फागुन, चैत, वैशाखमा नदीमा विदेशी पर्यटक आउने गरेका छन्। कालीगण्डकी नदीमा शुक्रबार करिब दुई दर्जन डुंगामा विदेशीले र्‍याफ्टिङ गरे। सिजन सुरु भएपछि दैनिक डेढ सय पर्यटकले र्‍याफ्टिङ गरिरहेका छन्।
पर्यटक पोखराका गाइड लिएर बाग्लुङ र पर्वतको सीमा नयाँपुल, मालढुंगामा आएर जलयात्रा सुरु गर्ने गरेका छन्। यहाँबाट सुरु हुने र्‍याफ्टिङ कालीगण्डकी 'ए' जलविद्युत परियोजनाको जलासयमा पुगेर टंगिन्छ।
          पर्यटकलाई र्‍याफ्टिङका लागि पोखरास्थित डिप्लोमेट ट्राभल्स, अल्टिमेट, डिसेन्स, प्यान्डल नेपाल, लोटस वेभलगायत दर्जन र्‍याफ्टिङ तथा ट्राभल कम्पनीले व्यवस्था मिलाउने गरेका छन्।
        तीन दिनको प्याकेजमा आउने पर्यटकललाई पहिलो दिन पर्वतको फलेबास तलको किनार, दोस्रो दिन गुल्मी, स्याङ्जा र पर्वतको संगम सेतीवेणी र तेस्रो दिन स्याङ्जाको मिर्मी पुर्‍याउने गरिएको छ। जलयात्रामा विदेशीहरू नदी किनारमै बास बस्ने गरेका छन्।



पश्चिमी नाकाबाट नेपाल घुम्ने पर्यटक बढ्दै............

    
  कञ्चनपुरको पश्चिमी गड्डाचौकी नाकाबाट केही वर्ष यता भित्रिने पर्यटकको सङ्ख्यामा वृद्धि भएको छ । मुलुकमा शान्ति सुरक्षासागै पश्चिमकी नाकाबाट पर्यटक बढेको अध्यागमन कार्यालय कञ्चनपुरले जनाएको छ ।
      ‘भारतको दिल्ली हुादै वनबासा नाकाबाट नेपाल आउने पर्यटकको सङ्ख्या बढेको छ ।’ अध्यागमन कार्यालय कञ्चनपुरका प्रमुख रनबहादुर विष्टले भन्नुभयो, ‘तेस्रो मुलुकका नागरिक भारतको दिल्ली हुादै नेपाल भित्रिने गरेका छन ।’

      अध्यागमन कार्यालय कञ्चनपुरका अनुसार सन् २०१० देखि सो नाकाबाट नेपाल आउने पर्यटकको संख्या बढेको हो ।
     सन् २०१० मा एक हजार ३ सय १६, २०११ मा एक हजार ६ सय ४०, २०१२ मा एक हजार ६ सय ८ र २०१३ को सेप्टेम्बरको अन्तिमसम्ममा एक हजार १ सय १३ जना पर्यटक भित्रिएका छन् ।
     पहिलो पटक यो मार्ग भएर आउने पर्यटक दोस्रोपटक नआउने गरेको अध्यागमनका प्रमुख विष्टले बताउनुभयो । ”वनबासा पुलका कारण यो नाकाबाट धेरै पर्यटक नआउने र यो नाकाबाट आएको पर्यटक र्फकर्ने बेला अर्को नाकाबाट जाने गर्दछन्, उहाँले भन्नुभयो ।
     पर्यटक बढाउन वनबासा पुल २४ घन्टै खोल्नुपर्ने कञ्चनपुर उद्योग वाणिज्य सङ्घका अध्यक्ष गणेशदत्त जोशीले बताउनुभयो । “दिनमा ६ घन्टामात्रै पुल खुल्नाले पर्यटकलाई झन्झट हुन्छ, त्यसैले पुल २४सै घन्टा खोल्नुपर्छ”, उहाँले भन्नुभयो ।

Monday, October 7, 2013

सम्पूर्ण साथीभाइ तथा आफन्तलाई....................

सम्पूर्ण साथीभाइ तथा आफन्तलाई
बि – बिजयको प्रतिक बनेर आओस
ज – जहाँ गएपनी दु:ख नहोस्
या – यात्रा गर्दा काडाले पनि नरोकोस
द – दशै को
स – शुभकामना येस् महान् पर्व
मी – मिलनसार मित्र सम्पूर्णलाई
येही छ मेरो मंगलमय शुभकामना 











बिजया दशमी सधैं आऊ तिमी उन्नती बनेर,
चुनौती सामना गर्न चट्टान बनेर,
रातो टिका बनेर, जमरा बनेर,
सक्तिद्दाएक बनेर, ज्ञान मय भएर,
खुसी भएर, उल्लास भएर,
सबैका लागि सधैं सधैं, मंगलमय बनेर,
सबै सबैलाई शुभकामना बनेर





 प्यारा इस्तमित्रहरु सदा पेट्रोल पाइयोस,
loadshedding नहोस्, बन्द र हड्ताल नपरोस,
मोबाईलको नेट्वोर्क लागोस, नेताहरुमा सुबुद्दी आओस,
महंगी कम होस्, पुराहोस् सबैको मनोकामना
येही छ मेरो दशै र तिहारको  शुभकामना 



पानी खोज्दा बियर भेटियोस,
धार खोल्दा wine बगोस,
chicken खादा, साम्प्रो परोस,
mutton खादा, ह्यकुला परोस,
एही नै दशै को शुभकामना।

घ्याम्पो भरी रक्सी होस्
निधार मा टिका होस्
साथी भाई हरु सँग रमाइलो होस्
हात म एक्का trial होस्।
Happy Dashain

चङ्गा चेट, रमाइलो भेट
खसिको रेट, मासुको प्लेट
जुवाको खाल, चिउराको थाल
70 साल दशै बब्बाल
Happy Dashain
 

Thursday, October 3, 2013

विश्वकै खराब सातमा नेपाली राहदानी

       काठमाडौं — नेपाली राहदानी विश्वकै खराब सातको सूचीमा परेको छ। प्रयोग गरिएको कागज, सुरक्षा फिचर्स र बनोटका कारण भने नेपाली राहदानी खराबको सूचीमा परेको होइन, बिनाभिसा प्रवेश गर्न सकिने देश (यात्रा स्वतन्त्रता) संख्याको आधारमा परेको हो।
       विश्वका २३ भन्दा बढी देशमा कार्यालय रहेको हेन्ली एन्ड पार्टनर्सको 'ग्लोबल भिसा रेस्ट्रिक्सन इन्डेक्स २०१३' नामक अध्ययन प्रतिवेदनमा नेपाली राहदानीलाई यात्रा गर्ने स्वतन्त्रताका दृष्टिले खराब देखाइएको छ । १ सय ९८ देश समेटिएको सूचीमा नेपाल १९२औं नम्बरमा परेको छ ।

      सूचीमा रहेका देशलाई यात्रा स्वतन्त्रताका आधारमा ९३ स्थानमा विभाजन गरिएको छ जसमा नेपाल ८९औं स्थानमा परेको छ । समान अंकका साथ केही देश एउटै स्थानमा रहेकाले सूचीमा रहेका देशको संख्याभन्दा उनीहरूको स्थान कम देखिएको हो । खराब राहदानीको सूचीमा नेपाल पछाडि इरिट्रिया, प्यालेस्टाइन, पाकिस्तान, सोमालिया, इराक र अफगानिस्तान छन् ।

     नेपालको अंक ३७ छ भने पहिलो स्थानमा परेको फिनल्यान्डको १ सय ७३ अंक छ ।

     विश्वका २ सय १९ गन्तव्य राष्ट्रलाई आधार मानेर सूची बनाइएको अध्ययन प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । राहदानीमा भिसा नलगाई गन्तव्य राष्ट्र तथा भूभागमा पुग्न सकिने÷नसकिने आधारमा सूची तयार गरिएको हो ।

      फिनल्यान्डका नागरिकले विश्वका १ सय ७३ देशमा राहदानीमा भिसा नलगाई पुग्न सक्छन् । अर्थात उनीहरुलाई १ सय ७३ देशले 'अनएराइएभल भिसा' उपलब्ध गराउँछन् । नेपाली नागरिक भने ३७ देशमा मात्र आफ्नो राहदानीमा भिसा नलगाई पुग्नसक्ने अध्ययनमा देखाइएको छ ।

    अध्ययनमा समेटिएका २ सय १९ देश तथा भूभागमध्ये १ सय ८२ राष्ट्रमा जानुपर्दा नेपाली नागरिकले पहिल्यै भिसा लिएर मात्र नेपालबाट सम्बन्धित राष्ट्रतर्फ प्रस्थान गर्नुपर्छ ।

     सूचीको फिनल्यान्डसँगै समान अंकका साथ स्विडेन र बेलायत पनि पहिलो स्थानमा छन् । दोस्रो स्थानमा समान १ सय ७२ अंकका साथ डेनमार्क, जर्मनी, लक्जेमबर्ग, र अमेरिका छन् । यस्तै, तेस्रो स्थानमा समान १ सय ७१ अंकका साथ बेल्जियम, इटाली र नेदरल्यान्ड छन् । १ सय ७० अंकका साथ क्यानडा, फ्रान्स, आयरल्यान्ड, जापान, नर्वे, पोर्चुगल र स्पेन रहेका छन् । बिनाभिसा पुग्न सकिने देश संख्यालाई नै अंक मानिएको छ ।

     नेपालपछिका इरिट्रिया र प्यालेस्टाइनको ३६–३६, पाकिस्तान र सोमालियाको ३२–३२, इराकको ३१ र अफगानिस्तानको २८ अंक छ ।

      सूचीअनुसार दक्षिण एसियाली (सार्क) ८ राष्ट्रमध्ये सबैभन्दा बढी यात्रा स्वतन्त्रता माल्दिभ्सका नागरिकसँग छ । ८० अंकका साथ माल्दिभ्स सूचीको ४९औं स्थानमा छ । राष्ट्र भारत, भुटान, बंगलादेश, श्रीलंका, नेपाल, पाकिस्तान र अफगानिस्तान क्रमशः ७४, ७७, ८५, ८८, ८९, ९१ र ९३औं स्थानमा छन् ।

    त्रिभुवन विमानस्थल बाहिर लुटेराको बिगबिगी
               असोज, काठमाण्डौं । ‘ल माल झर्‍यो, समान ठीक पार ।’ ‘ठीक छ’ । ‘अँठ्याएर ल्या न ।’ त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको आगमन कक्ष बाहिर आजभोली यस्तै भनाईहरु सुनिन्छन् । सर्वसाधारणले सजिलै बुझ्न नसक्ने यस्ता साङ्केतिक शब्दको अर्थ सुन्दा आङ नै सिरिङ्ग हुन्छ ।
        विमानस्थललाई दलाली, ठगी, लुटपाट तथा विदेशी मुद्राको अवैध कारोबारको अखडा बनाउँदै आएको समूहले खाडी मुलुकबाट स्वदेश फर्किएका सर्वसाधारणलाई ‘माल’ र ‘सामान ठीक पार, अँठ्याएर ल्या’को साङ्केतिक अर्थ ट्याक्सीमा राखी लुटपाट गर्ने कार्यलाई बुझाउने गरेको गोरखापत्र दैनिकमा खबर छ ।
    यतिखेर दसैं र तिहार मनाउन विदेशबाट घर र्फकनेहरुको भीड विमानस्थलमा बढ्न थालेपछि आपराधिक समूहको कमाउ धन्दा पनि फस्टाएको छ । आगमन कक्ष बाहिर लस्करै समूह/समूहमा जम्मा भएकाहरु सर्वसाधारणलाई जबरजस्ती ट्याक्सीमा राख्छन् र कुटपीट गरी लुटपाट गर्छन ।
     प्रत्येक दिन कुटपिट र लुटपाटका घटना हुनु विमानस्थल क्षेत्रको नियति नै भएको छ । विमानस्थल परिसरका एक क्याफे व्यापारी भन्नुहुन्छ, विभिन्न प्रलोभन देखाएर ट्याक्सीमा बस्न लगाउँछन्, मागेजति भाडा नदिएपछि बीचबाटोमै कुटपिट र लुटपाट गरी भाग्छन् । विदेशी मुद्राको खुलेआम अवैध कारोबार गर्छन् ।
विशेष गरी यस्तो समूह दुवई र कतारबाट आउने विमानहरुको व्यग्र प्रतिक्षामा बस्ने गर्छ ।


एयर अरेबियाको दैनिक चार उडान
युनाइटेड अरब इमिरेट्स (युएई) को सस्तोमा उडान गर्ने बजेट एयरलाइन्स एयर अरेबियाले शुक्रबारबाट दैनिक चार उडान गर्ने भएको छ। युएईको सारजहाँ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थललाई आधार गरी एयर अरेबियाले त्यहाँबाट काठमाडौंका लागि दैनिक दुई (सातामा १४) उडान गरिरहेको थियो।

असोज ४ गतेबाट दैनिक तीन उडान गरेको यसले अब चार बनाउन लागेको हो।

'यात्रु चाप बढ्दै गएपछि दैनिक चार उडान गर्न लागेका हौं,' एयर अरेबियाकी राष्ट्रिय बिक्री प्रबन्धक संगिता रौनियारले बिहीबार नागरिकसँग भनिन्, 'उडान संख्या बढ्ने भएपछि यात्रुबाट पनि उत्साहजनक प्रतिक्रिया आएका छन् ।'

उनका अनुसार असोज २५ सम्म दैनिक चार उडान हुनेछन् । त्यसपछि ३० गतेसम्म दैनिक तीन उडान गरिने तालिका छ । त्यसपछि पुनः दैनिक चार उडान गर्ने योजना छ । दैनिक एक उडान हुँदै २०१० बाट सातामा नौ त्यसपछि १४ र गत अगस्टबाट १७ उडान गरिएको थियो ।

सन् २००३ बाट उडान सुरु गरेको एयर अरेबियासँग हाल एयरबस ए३२० मोडेलका ३३ जहाज सञ्चालनमा छन् । यसले मध्यपूर्व, उत्तर अफ्रिका, भारतीय उपमहाद्वीप, मध्य एसिया र युरोपका ८२ गन्तव्यमा उडान गरिरहेको छ । कम्पनीले युएई, मोरक्को र इजिप्ट तीन हबबाट ६७ रुटमा उडान गरिरहेको छ । यसले २७ वटा जहाज अर्डर पनि गरेको छ ।
पोखरामा अल्ट्रालाइट दुर्घटना, पाइलट र चिनियाँ यात्रुको मृत्यु
         पोखरास्थित एभिया क्लबको दुई सिट क्षमताको अल्ट्रालाइट पुम्दीभुम्दी–१, कस्कीको शान्ति स्तुपा नजिकै आज बिहान दुर्घटना हुँदा पाइलट र एक यात्रुको मृत्यु भएको छ। स्तुपाको दक्षिणी भागमा बस, मोटरसाइकल रोक्ने मैदानमा अल्ट्रालाइट खस्दा स्टेफन श्रेष्ठ र चिनिया यात्रु जोन लिउको  मृत्यु भएको प्रहरीले जनाएको छ।

वडा प्रहरी जिल्ला प्रहरी कार्यालय कास्कीका डिएसपी सन्तोष खड्काका अनुसार मृतक यात्रु चिनिया पर्यटक हुन्।

        मृतक दुवै शव पोखराको चरक अस्पतालमा राखिएको छ। बिहान नौ बजेर ३५ मिनेट जाँदा भएको दुर्घटना भएको थियो । स्थानीय वासिन्दा सूर्यबहादुर बिकका अनुसार अल्ट्रालाइट फिरफिर गर्दै झरेको थियो। 'इन्जिन बन्द भएको हो की भन्ने मेरो अनुमान छ, पाइलटले सेप्टी पनि खोल्न खोजेका थिए तर, खुलेन'उनले भने,'हल्का पानी परिरहेको थियो, हाइट कम भएर पनि पाइलटले सेफ्टी खोल्दाखोल्दै भुइमा झरे।'

     एभिया क्लबले १९९७ मा व्यवसायिक रुपमा अल्ट्रलाइट उडाउन सुरु गरेको हो । स्टेफन नेपालकै सबैभन्दा पहिलो र अनुभवी पाइलट हुन्।